De herfst is begonnen. De dagen worden korter, het wordt kouder en we brengen meer tijd binnen door. Veel mensen merken in deze periode dat hun energie daalt, hun stemming verandert of ze sneller last hebben van vermoeidheid en stress. Dat is niet vreemd, want de seizoensverandering heeft directe invloed op je hormonen en je psychisch welzijn.

Licht en je biologische ritme

Het daglicht neemt af en dat heeft effect op je circadiaans ritme, je natuurlijke slaap-waakritme. Minder zonlicht betekent een lagere aanmaak van serotonine, het zogenaamde gelukshormoon. Hierdoor kun je je sneller somber, moe of prikkelbaar voelen. Ook de aanmaak van vitamine D daalt in de herfst. Vitamine D is eigenlijk een hormoon, en een tekort kan leiden tot vermoeidheid, sombere gevoelens en een verzwakt immuunsysteem.

Stresshormonen en de druk van het seizoen

De herfst is vaak een drukke periode. Werk, school, sport en gezinsleven vragen weer meer van ons. Deze toegenomen druk zorgt voor een stijging van cortisol, het stresshormoon. Daarnaast zitten we meer binnen en is de kans op virussen groter. Je immuunsysteem moet harder werken, wat extra belasting geeft voor je lichaam. En dat voel je: minder energie, sneller overprikkeld of vaker verkouden.

Geslachtshormonen in beweging

Ook je geslachtshormonen reageren op de seizoensverandering. Bij vrouwen kan het kortere daglicht zorgen voor een verschuiving in de balans tussen oestrogeen en progesteron. Dat kan leiden tot een langere luteale fase of duidelijkere PMS-klachten. Bij mannen kan minder zonlicht en een lagere vitamine D-status zorgen voor lagere testosteronniveaus, wat invloed heeft op energie, spierkracht en stemming.

Stemming en psychisch welzijn

Door het samenspel van minder licht, slechter slapen, minder buiten zijn en minder sociale activiteiten kunnen herfst en winter leiden tot een wat somberder gevoel, ook wel winterblues genoemd. In sommige gevallen kan dit zelfs leiden tot een seizoensgebonden depressie, ook bekend als SAD (Seasonal Affective Disorder). Beweging, buitenlucht en gezonde voeding helpen je stemming stabiel te houden.

Veranderingen in voeding

Wanneer het kouder wordt, hebben we vaker trek in comfortfood: warme gerechten, zoetigheid of snelle koolhydraten. Dat is logisch, want je lichaam vraagt om energie. Toch kan dit schommelingen in je bloedsuikerspiegel geven, wat weer invloed heeft op je stemming en hormonen. Kies liever voor warme, voedzame maaltijden met veel groenten, eiwitten en gezonde vetten om je lichaam te ondersteunen in deze tijd van het jaar.

Tot slot

De herfst is dus meer dan alleen vallende bladeren en donkere dagen. Je hele hormonale systeem past zich aan. Door goed te luisteren naar je lichaam, voldoende licht en beweging te pakken en bewust te eten, kun je deze periode juist gebruiken om te vertragen en beter in balans te komen.